اجازه خروج همسر
نحوه اخذ اجازه خروج همسر، بدین صورت بوده که شوهر باید با حضور در یکی از دفاتر اسناد رسمی، ضمن ارائه مدارک لازم و با تکمیل فرم محضری رضایت نامه خروج از کشور زن، موافقت خود را اعلام کند. همچنین، در صورتی که قبلا، این اجازه، به صورت رسمی به زن داده شده باشد، دریافت گذرنامه موقت اربعین و یا تمدید پاسپورت، نیازمند اخذ اجازه مجدد از شوهر نمی باشد.
در کشور ما نیز همانند سایر کشورهای جهان، برای اینکه اتباع ایرانی بتوانند از مرزهای کشور خارج شده و وارد کشور دیگری شوند، لازم است تا مجوزی را دریافت کنند که این مجوز، تحت عنوان پاسپورت یا گذرنامه، شناخته می شود.البته، دریافت گذرنامه، برای زنان متاهل، با این محدودیت مواجه بوده که گرفتن آن، نیازمند اجازه خروج همسر می باشد. لذا، بانوان متاهلی که قصد دریافت پاسپورت خود را داشته، لازم است تا با مقررات مربوط به نحوه دریافت این اجازه نامه، مدارک و سایر مسائل مربوط به آن، آشنا شوند.
با توجه به توضیحات فوق، در این مقاله، ابتدا، نحوه اخذ اجازه خروج همسر، مدارک و هزینه های آن را بررسی کرده و سپس، توضیح می دهیم که آیا این اجازه برای حضور در پیاده روی اربعین در عراق و تمدید پاسپورت نیز لازم است یا خیر و در انتها نیز، یک نمونه فرم محضری رضایت نامه را ارائه کرده و در مورد آخرین اصلاحات قانون گذرنامه در خصوص اجازه همسر، صحبت خواهیم کرد.
نحوه اخذ اجازه خروج همسر . به موجب بند 3 ماده 18 قانون گذرنامه، زنان شوهردار، جهت دریافت پاسپورت، اصولا نیازمند اجازه خروج همسر خود بوده که کسب این اجازه، از طریق فرم محضری رضایت نامه خروج از کشور زن، انجام گرفته و در ادامه، به توضیح نحوه اخذ آن، می پردازیم.
اما، پیش از بررسی مراحل و روند نحوه اخذ اجازه خروج همسر، بهتر است تا نگاهی به ماده 18 قانون گذرنامه و بند 3 این ماده داشته و ببینیم که آیا زنان متاهل، در هر شرایطی، جهت خروج از کشور، نیازمند کسب اجازه خروج همسر بوده یا اینکه در برخی شرایط استثنایی، می توانند بدون این اجازه نیز گذرنامه خود را دریافت کرده و از کشور خارج شوند؟
به موجب ماده مزبور: برای اشخاص زیر با رعایت شرایط مندرج در این ماده، گذرنامه صادر می شود: … 3- زنان شوهردار، ولو کمتر از 18 سال تمام، با موافقت کتبی شوهر و در موارد اضطراری، اجازه دادستان شهرستان محل درخواست گذرنامه که مکلف است نظر خود را اعم از قبول درخواست یا رد آن، حداکثر ظرف سه روز اعلام دارد، کافی است. زنانی که با شوهر خود، مقیم خارج هستند و زنانی که شوهر خارجی اختیار کرده و به تابعیت ایرانی باقی مانده‌اند از شرط این بند، مستثنی می باشند.
بنابراین، با توجه به این ماده، قاعدتا، دریافت گذرنامه برای تمام زنان متاهل، جهت خارج شدن از مرزهای کشور، اعم از اینکه کمتر از 18 سال داشته یا بیشتر از آن، منوط به رضایت شوهر می باشد. البته، مطابق ماده مورد بحث، 2 گروه از زنان، جهت دریافت پاسپورت، ملزم به اخذ اجازه خروج همسر نمی باشند: 1- زنانی که شوهر آنها، خود مقیم خارج از کشور است. 2- زنانی که با مردی که دارای تابعیت خارجی بوده، ازدواج کرده و این زنان، هنوز تابعیت ایرانی خود را حفظ کرده اند.
البته، علاوه بر دو مورد فوق، در یک مورد دیگر نیز مجوز خروج از کشور همسر، الزامی نمی باشد و آن، زمانی است که زوجه، وکالت رسمی، مبنی بر حق خروج از کشور را از شوهر خود اخذ کرده و این وکالت نامه نیز به شکل بلاعزل، تنظیم شده باشد.اما، در صورتی که موارد استثنای سه گانه بالا وجود نداشته و بانوان متاهل، نیازمند اجازه خروج همسر، جهت دریافت گذرنامه باشند، نحوه اخذ این اجازه، بدین صورت بوده که شوهر، با حضور در یکی از دفاتر اسناد رسمی، فرم محضری رضایت نامه را دریافت، تکمیل و امضا کرده و بدین ترتیب، زن می تواند با ارائه این فرم به دفاتر پلیس + 10، برای دریافت پاسپورت خود اقدام نماید.
مدارک لازم برای اجازه خروج همسر
زنان متاهلی که مطابق قانون گذرنامه، نیازمند اخذ اجازه خروج همسر، جهت دریافت پاسپورت بوده، لازم است تا به همراه همسر خود، در یکی از دفاتر اسناد رسمی، حاضر شده و اجازه نامه مزبور را از طریق امضا کردن یک فرم محضری رضایت نامه خروج از کشور زن، کسب نمایند.
البته، تنظیم فرم محضری رضایت نامه، در دفتر اسناد رسمی و درج امضا و مهر سردفتر در ذیل آن، مستلزم آن است که مدارک خاصی نیز به دفتر اسناد رسمی محل مراجعه، ارائه شود که این مدارک، عبارتند از: کارت ملی و شناسنامه زوجه؛ کارت ملی و شناسنامه زوج. فرم تکمیل شده پرسشنامه درخواست صدور گذرنامه که پیش از این از یکی از دفاتر پلیس + 10 گرفته شده است.
لازم به ذکر است که با توجه به نظریه مشورتی اداره حقوقی قوه قضاییه، در لزوم تکمیل فرم محضری رضایت نامه و اخذ اجازه خروج همسر، تفاوتی میان نکاح دائم و موقت(صیغه) وجود نداشته و در ازدواج موقت نیز زنان، ملزم به کسب این اجازه می باشند. با این وجود، باید به این نکته توجه نمود که لزوم اخذ اجازه خروج همسر، در نکاح موقت، منوط بر این است که نکاح در شناسنامه زوجه، ثبت شده باشد.هزینه اجازه خروج همسر
به منظور اخذ اجازه خروج همسر، علاوه بر اینکه لازم است تا زوج، با حضور در یکی از دفاتر اسناد رسمی و با ارائه مدارک لازم، برای تکمیل و امضای فرم محضری رضایت نامه خروج از کشور زن، اقدام نموده و امضای وی توسط سردفتر، گواهی شود، ضروری است تا هزینه این رضایت نامه نیز پرداخت گردد.
برای تعیین هزینه اجازه خروج همسر، باید به بخشنامه تعرفه حق التحریر دفاتر اسناد رسمی، مراجعه نمود که هر ساله از سوی قوه قضاییه، اعلام و ابلاغ می گردد. مطابق آخرین بخشنامه اعلامی، هزینه اخذ هر نوع رضایت نامه، از جمله دریافت فرم محضری رضایت نامه شوهر جهت خروج زن از کشور، مبلغ 1000000 ریال(معادل 100 هزار تومان) می باشد.
لازم به ذکر است که پرداخت این هزینه، هم به صورت نقد و هم از طریق دستگاه های کارتخوان نصب شده، در دفاتر اسناد رسمی، برای متقاضیان، امکان پذیر بوده و لذا، جهت پرداخت هزینه مزبور، نیاز به مراجعه به سایت یا بانک خاصی، نمی باشد.
اجازه خروج همسر برای اربعین
در سال های اخیر که تقاضاهای زیادی، برای خروج از کشور، جهت حضور در مراسم اربعین، مطرح گردیده، اداره پلیس مهاجرت و گذرنامه فراجا، نیز اقدام به صدور برگه ای تحت عنوان برگ گذرنامه موقت نموده که در مورد خروج از کشور و حضور در کشور عراق به منظور شرکت در مراسم پیاده روی اربعین، جایگزین گذرنامه بین المللی می گردد.
با صدور برگ گذر موقت، این سوال از سوی بسیاری از بانوان متاهل، مطرح گردیده که آیا دریافت گذرنامه موقت نیز منوط به تکمیل فرم محضری رضایت نامه خروج از کشور زن می باشد یا بدون دریافت این رضایت نامه نیز می توان برای اخذ برگ موقت عبور و ورود به خاک کشور عراق، اقدام نمود؟
در پاسخ به سوالات فوق، باید گفت، بر اساس اعلام رئیس اداره پلیس مهاجرت و گذرنامه فراجا، در صورتی که پیش از این، فرم محضری رضایت نامه، اخذ شده و به موجب این فرم، اجازه خروج همسر، صادر شده باشد، بانوان متاهل، برای دریافت برگ گذرنامه موقت، نیاز به اجازه مجدد شوهر نخواهند داشت. بنابراین، در صورتی که پیش از این، فرم مزبور، دریافت نشده باشد، صدور برگ گذر موقت، منوط به اجازه خروج همسر می باشد.اجازه همسر برای تمدید پاسپورت
سوال مهم دیگری که در رابطه با اجازه خروج همسر، مطرح می گردد، بحث تمدید پاسپورت بوده، چرا که گذرنامه های بین المللی، دارای اعتبار موقت بوده و پس از انقضای این مدت، لازم است تا دارنده برای تمدید پاسپورت خود اقدام کند. حال، چنانچه دارنده گذرنامه، خانم متاهل باشد، آیا برای تمدید پاسپورت خود، نیازمند اخذ اجازه خروج همسر به صورت مجدد می باشد؟
در همین رابطه، رئیس اداره پلیس مهاجرت و گذرنامه فراجا، به ارائه توضیحات پرداخته و چنین عنوان داشته که در صورتی که شوهر، با حضور در یکی از دفاتر اسناد رسمی و با پرکردن و امضای فرم محضری رضایت نامه، موافقت خود را برای خروج از کشور همسر خود، اعلام کرده باشد، تمدید پاسپورت، نیازمند اخذ اجازه مجدد نمی باشد.استثنای این مساله، زمانی است که شوهر، با حضور در اداره پلیس مهاجرت و گذرنامه، از رضایت خود، عدول کرده و درخواست ممنوع الخروجی همسر خود را ارائه کند، که در این صورت تمدید پاسپورت، مستلزم این است که شوهر، مجددا رضایت خود را اعلام کند.
فرم محضری رضایت نامه خروج همسر
در قسمت های قبل، در مورد نحوه اخذ اجازه خروج همسر، مدارک و هزینه دریافت این اجازه، صحبت کرده و به این سوالات نیز پاسخ دادیم که آیا خروج بانوان متاهل برای اربعین و تمدید پاسپورت، نیازمند اعلام رضایت شوهر از طریق تکمیل فرم محضری رضایت نامه می باشد یا خیر؟اصلاح قانون اجازه همسر برای خروج از کشور
بند 3 ماده 18 قانون گذرنامه که خروج زنان متاهل از کشور را منوط به دریافت اجازه خروج همسر دانسته، در عمل، مشکلات بسیاری را برای خروج بانوان متاهل از کشور، ایجاد کرده است. چرا که در بسیاری از موارد، مردان با سوء استفاده از این حق، مانع خروج از کشور همسران خود شده که در سال های اخیر، نمونه این سوء استفاده های غیر اخلاقی را در ممنوع الخروجی برخی از ورزشکاران زن ایرانی، توسط همسران آنها شاهد بوده ایم.
بر این اساس، معاونت امور زنان و خانواده رییس جمهوری، در سال هزار و چهارصد، لایحه ای را تحت عنوان «لایحه اصلاح بند (3) ماده (18) قانون گذرنامه و الحاق پنج تبصره به مواد (18 و 19) آن را در خصوص اصلاح ضوابط مربوط به اجازه زوج در صدور گذرنامه زوجه» تنظیم و به هیات دولت، ارائه کرده است.
آخرین دیدگاه‌ها