وجه التزام در معامله

وجه التزام چیست و نحوه تعیین آن ؟

وجه التزام قراردادی، شرط جبران خسارت یا جریمه دیرکرد ناشی از عدم انجام یا تاخیر در انجام تعهد بوده که در قراردادها، پیش بینی می شود. نحوه تعیین وجه التزام، با توافق طرفین و به صورت شرط ضمن عقد بوده و در قراردادهای تملیکی و مالی، قابل تعیین می باشد. از جمله تفاوت وجه التزام با خسارت تاخیر تادیه، این است که وجه التزام، حتما باید در قرارداد، پیش بینی شده باشد.

بر مبنای قانون مدنی، طرفین قرارداد، ملزم به رعایت و پایبندی به آن می باشند و بعد از انعقاد قرارداد، دارای تعهد و مسئولیت قراردادی می شوند. قرارداد، نتیجه توافق طرفین آن بوده و کلیه قرارداها، چنانچه مخالف قانون نباشند و شرایط صحت معامله نیز در آن ها رعایت شده باشد، صحیح می باشند.

این امر، موجب می شود که طرفین قرارداد، بتوانند هر طور که مایل هستند، قرارداد را منعقد کرده و هر شرطی که می خواهند را در آن، قید نمایند. یکی از شروطی که به طور معمول، در قرارداهای مالی و تملیکی، یعنی قراردادهایی که به موجب آن، مالی از مالکیت یک نفر خارج و به مالکیت شخص دیگر در می آید، بر اساس توافق طرفین درج می شود، وجه التزام است که نحوه تعیین و شرایط مخصوص به خود را دارد.

از این رو، در این مقاله، قصد داریم بگوییم که وجه التزام قراردادی چیست و شرایط دریافت آن در قانون چگونه است؛ سپس، بررسی کنیم که در چه قراردادهایی، این امکان وجود دارد که جریمه دیرکرد، قرار داد و در نهایت، تفاوت وجه التزام با خسارت تاخیر تادیه را توضیح دهیم. چنانچه، پیرامون این موضوع، سوالاتی دارید، با ما همراه باشید.

 

وجه التزام چیست ؟

در پاسخ به سوال که وجه التزام قراردادی چیست و شرایط دریافت آن در قانون چگونه است؟ باید گفت، وقتی دو نفر، قراردادی می بندند که شرایط صحت معامله نیز در آن، رعایت شده، قرارداد، بین آن ها لازم الاجرا می باشد. یعنی دو طرف، مکلف و موظف به اجرای آن هستند. طرفین قرارداد، می توانند، هر شرطی که باطل نبوده یا مبطل قرارداد نباشد را، در قراردادهای خود، درج کنند.

یکی از شروطی که طرفین قرارداد، به طور معمول، در قراردادهای مالی، جهت تضمین حقوق خود و جلوگیری از ورود خسارت و ضرر، ذکر می کنند، شرط وجه التزام است. وجه التزام، شرطی است که به موجب آن، مبلغی پیش بینی می شود تا در صورت استنکاف متعهد از انجام مسئولیت قراردادی خود یا تاخیر در انجام آن، به طرف دیگر قرار داد بپردازد. در بیان فقهی، وجه التزام، مطابق زیر، تعریف شده است:

مبلغی است که متعاقدین، در حین انعقاد عقد، به موجب توافق (خواه ضمن همان قرارداد اصلی، خواه به موجب موافقت مستقل، که در این صورت باید پیش از بروز تخلف متعهد از تعهد باشد)، به عنوان میزان خسارت (مادی یا معنوی) محتمل الوقوع ناشی از عدم اجرای تعهد و یا ناشی از تاخیر در اجرای تعهد، پیش‌بینی کرده و بر آن توافق کنند. چنین توافقی، هرگاه به صورت شرط ضمن عقد باشد، شرط جزاء یا شرط کیفری نامیده شده است. “

در واقع، وجه التزام قراردادی، جریمه دیرکرد اجرای قرارداد در غیر موعد مقرر یا خسارت عدم انجام قرارداد، به طور کل می باشد که حتما باید، به عنوان یک شرط مورد توافق، توسط دو طرف قرارداد، پذیرفته شده باشد. شرط وجه التزام، می تواند ضمن قرارداد اصلی باشد یا به موجب توافقی مستقل از قرارداد، شرط شده باشد. مهم، این است این توافق، قبل از بروز خسارت انجام گیرد. در این صورت، می توان بر اساس شرایط دریافت آن در قانون، و در صورت تخلف از انجام تعهد یا تاخیر در انجام آن، اقدام به مطالبه وجه التزام نمود.

پس از توضیح دراین خصوص که شرط جریمه دیرکرد یا وجه التزام قراردادی چیست، در ادامه، قصد داریم، در خصوص نحوه تعیین وجه التزام قراردادها توضیح دهیم.

 

نحوه تعیین وجه التزام در قرارداد

در قسمت قبل، توضیح دادیم که وجه التزام قراردادی چیست و گفتیم که معمولا، در عقد و قرارداد های مالی، جهت جریمه دیرکرد ناشی از تاخیر در انجام تعهد یا خسارت ناشی از عدم انجام تعهد به طور کلی، پیش بینی و شرط می شود. همچنین، اشاره کردیم که وجه التزام، در صورتی وجود خواهد داشت که به عنوان شرط، مورد توافق دو طرف قرارداد باشد. در این قسمت، قصد داریم، در خصوص نحوه تعیین وجه التزام در قرارداد صحبت کنیم و بگوییم که نحوه تعیین آن، چگونه می باشد.

در خصوص نحوه تعیین جریمه دیرکرد یا در واقع همان وجه التزام، باید گفت: از آنجا که وجه التزام، باید به صورت یک شرط، مورد توافق طرفین قرارداد باشد، نحوه تعیین آن می تواند، به صورت شرط ضمن قرارداد بوده یا به طور مستقل و خارج از قرارداد، میان طرفین، پذیرفته شود. مهم ترین نکته در نحوه تعیین وجه التزام، این است که پذیرش و توافق دو طرف در آن، شرط می باشد.در این حالت، در صورتی که متعهد، تعهد خود را انجام ندهد یا با تاخیر انجام دهد، می توان بر اساس نحوه دریافت آن در قانون، اقدام به مطالبه وجه التزام کرد.

 

قراردادهایی که می توان در آنها وجه التزام را شرط کرد

در قسمت های قبل، توضیح دادیم که وجه التزام قراردادی چیست و گفتیم که به آن، جریمه دیرکرد نیز می گویند. همچنین، گفتیم که نحوه تعیین آن، بر اساس توافق طرفین و به صورت شرط ضمن عقد یا یک توافق مستقل از قرارداد می باشد. پس از توضیح در این خصوص که وجه التزام قراردادی چیست، در این قسمت، قصد داریم، درباره قراردادهایی که می توان در آن ها، وجه التزام یا جریمه دیرکرد تعیین کرد، صحبت کنیم.

در پاسخ به این پرسش که در چه قراردادهایی می توان وجه التزام را شرط کرد؟ باید گفت: وجه التزام یا جریمه دیرکرد، در تمام عقود مالی استفاده می شود، ولی کار برد بیشتر آن، در عقود تملیکی است؛ یعنی قراردادهایی مانند قرارداد خرید و فروش یا عقد بیع که طبق آن، مالی از مالکیت یک نفر، طبق قرارداد، خارج می شود و به مالکیت فرد دیگر در می آید.

تفاوت وجه التزام و خسارت تاخیر تادیه

در قسمت های قبل، توضیح دادیم که وجه التزام چیست و گفتیم که نحوه تعیین آن چگونه است. همچنین، اشاره کردیم که می توان در قراردادهای مالی، از این شرط، جهت جلوگیری از خسارت های احتمالی، بهره برد. در این قسمت، قصد داریم، درباره تفاوت وجه التزام و خسارت تاخیر تادیه صحبت کنیم. خسارت تاخیر تادیه، خسارتی است که در صورت استنکاف عمدی متعهد از انجام مسئولیت قراردادی خود و ایجاد ضرر به طرف دیگر قرارداد، در نتیجه این استنکاف، باید پرداخت گردد و پیش بینی شدن یا نشدن آن در قرارداد، شرط نیست و تفاوت آن، با وجه التزام عبارت است از:

وجه التزام، نظیر وجه التزام عدم تنظیم سند، باید حتما، با توافق طرفین، تعیین شده باشد و مبلغ آن، نمی تواند توسط قاضی تغییر کند.

خسارت تاخیر تادیه، نیاز به پیش بینی در قرارداد نداشته و در صورت اثبات وجود ضرر ناشی از عدم انجام تعهد یا تاخیر در آن، توسط قاضی تعیین می شود.

مبلغ وجه التزام، توسط طرفین، معلوم می شود و با نرخ روز، تغییری نمی کند، مگر اینکه این امر را شرط کرده باشند.

مبلغ خسارت تاخیر تادیه، با توجه به شاخص بانک مرکزی و به نرخ روز، تعیین می گردد.

نکات حقوقی خرید ملک

نکات حقوقی خرید ملک

 

نکات حقوقی خرید زمین به سه دسته نکات حقوقی خرید زمین قبل از انعقاد معامله، حین تنظیم قرارداد و بعد از آن و زمان تحویل زمین تقسیم می شود. به طور مثال، از جمله شرایط و قوانین خرید زمین قبل از معامله این است که خریدار، صحت هویت مالک زمین را بررسی نموده و از به نام بودن سند رسمی زمین، به نام وی اطمینان حاصل نماید.

 خرید زمین و ملک، یکی از سود آورترین و مطمئن ترین، راه های سرمایه گذاری در بازار می باشد. فرآیند خرید زمین، مستلزم تحقیق، ارزیابی، ارزش گذاری و نیز اطلاع از نکات حقوقی روند خرید ملک قبل از انجام معامله، در هنگام تنظیم قرارداد و هم چنین، بعد از بستن قرارداد می باشد.

با توجه به وجود کلاهبراداران بازار مسکن و هم چنین، پیچیده بودن فرآیند خرید زمین، علاقمندان به خریداری ملک، می بایست اطلاعات دقیقی از جزئیات و نکات حقوقی خرید زمین داشته باشند، زیرا در بسیاری از مواقع، آشنا نبودن افراد با این فرآیند، سبب شده است که پرونده های زیادی در حوزه خرید ملک در دادگاه تشکیل شود.

از این رو، در ادامه مقاله حاضر، قصد داریم، پس از پرداختن به این موضوع که نکات حقوقی خرید زمین قبل از معامله و هنگام تنظیم قرارداد آن چه می باشد؛ به بیان نکات حقوقی آن بعد از انعقاد قرارداد خرید زمین بپردازیم. سپس در خصوص شرایط و قوانین خرید ملک صحبت خواهیم نمود و مقررات آن را ارائه خواهیم کرد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما همراه باشید.

 

نکات حقوقی خرید زمین قبل از معاملهلات

مطابق با ماده 338 قانون مدنی، بیع عبارت است از تملیک عین به عوض معلوم. این عین می تواند هر چیزی باشد که از جمله آن می توان به زمین اشاره نمود. با این که خرید زمین، می تواند یک سرمایه گذاری بزرگ برای شخص محسوب شود، اما عدم اطلاع از نکات حقوقی آن باعث می شود که فرد در دام کلاهبرداران ملک گرفتار آید. به همین دلیل، در این بخش از مقاله به نکات حقوقی خرید زمین قبل از معامله پرداخته شده است. 

از جمله نکات حقوقی خرید زمین قبل از معامله، این است که خریدار برای دریافت مشاوره خرید زمین، به مشاور املاکی مطمئن مراجعه نماید؛ زیرا بسیاری از کلاهبرداری های مربوط به ملک، توسط مشاوران املاک صورت می گیرد. هر مشاور املاکی، باید دارای یک مجوز از اتحادیه‌ ی مشاورین املاک باشد که صحت عملکرد آن ها را مورد تایید قرار دهد. بنابراین، به افراد توصیه می شود که قبل از خرید ملک، از مورد اعتماد بودن بنگاه معاملاتی و مشاور املاکی مدنظر و داشتن مجوز، اطمینان حاصل نمایند.

نکته دیگر در خرید زمین قبل از معامله این است که زمین مدنظر از نزدیک مشاهده و ارزیابی شود. بسیاری از اوقات پیش می آید که افراد، زمینی را تنها با شنیدن وصف آن و بدون توجه به کاربری مد نظر، خریداری نموده و پس از انعقاد قرارداد خرید، متوجه شده اند که زمین مورد نظر، وصف های ذکر شده را نداشته یا این که کاربری آن، مناسب اقداماتی که خریدار قصد انجام آن را داشته، نبوده است. بنابراین افراد باید، مراحل استعلام زمین را با توجه به رسمی یا قولنامه بودن سند آن پیگیری نمایند.

مهم ترین نکته در خرید زمین قبل از معامله این است که صحت هویت فروشنده توسط خریدار ارزیابی گردد و از این موضوع اطمینان حاصل شود که زمین مذبور، تحت مالکیت وی قرار دارد و سند رسمی به نام خود فروشنده صادر شده است. در مواردی که معامله با فرد حقوقی و از طرف یک شرکت یا نهاد انجام می گیرد، حتما مدارک وکالت‌ نامه و نمایندگی شخص حقوقی بررسی شود تا از هرگونه سوء استفاده یا کلاهبرداری جلوگیری به عمل‌ آید.

همچینن، به افراد توصیه می شود که پیش از انعقاد معامله کیفیت و فشار آب، برق، داشتن گاز و … را مورد بررسی قرار دهند. علاوه بر این، اگر زمینی که فرد قصد خرید آن را دارد، وراثتی باشد، لازم است که تمام وراث مطابق با گواهی انحصار وراثت بر سر فروش زمین، توافق و اتفاق نظر داشته باشند.

نکات حقوقی خرید زمین در هنگام تنظیم قرارداد

در قسمت گذشته، در خصوص نکات حقوقی خرید زمین قبل از معامله، توضیحاتی ارائه گردید و بیان شد که مهم ترین نکته در خرید زمین قبل از معامله این است که صحت هویت فروشنده توسط خریدار ارزیابی شده و از این موضوع اطمینان حاصل گردد که سند رسمی زمین، به نام وی صادر شده است. در این بخش از مقاله قصد داریم تا به بیان نکات حقوقی خرید زمین در هنگام تنظیم قرارداد بپردازیم.

مهم ترین نکته از نکات حقوقی خرید زمین در هنگام تنظیم قرارداد، این است که برای خرید زمین طرفین معامله اهلیت انجام معامله را داشته باشند. منظور از اهلیت داشتن این است که طرفین، بالغ، عاقل و رشید باشند. عدم وجود هر کدام از این شرایط و قوانین، می تواند سبب بطلان و در پاره ای موارد، سبب عدم نفوذ قرارداد خرید زمین گردد. همچنین به موجب ماده 345 قانون مدنی، هر یک از بایع و مشتری باید علاوه بر اهلیت قانونی برای معامله، اهلیت برای تصرف در مبیع یا ثمن را نیز داشته باشد.

از دیگر نکات حقوقی خرید زمین در هنگام تنظیم قرارداد این است که خرید و فروش در دفاتر اسناد رسمی ثبت گردد. در این صورت، فرد می تواند از تحت مالکیت درآمدن زمین و عدم بروز اعتراضات بعدی، اطمینان حاصل نماید. به افراد توصیه می شود که از انعقاد قرارداد خرید زمین، به صورت قولنامه ای خودداری نمایند، زیر قولنامه ها سند عادی محسوب می شوند و اعتبار سند رسمی را ندارند.

علاوه بر این، از آن جایی که دفاتر اسناد رسمی بر اساس قانون و از طریق سامانه‌ های اینترنتی، به اطلاعات هویتی فروشنده و اطلاعات مربوط به ممنوع المعامله بودن یا نبودن طرفین معامله و بازداشت بودن یا نبودن ملک، دسترسی دارند، می توانند اخطارات لازم را پیش از انعقاد معامله به طرفین، بدهند. بنابراین، افراد می توانند با پرداخت تعرفه حق التحریر دفاتر اسناد رسمی، سند خود را در این دفارت تنظیم نمایند.

نکته بعدی از نکات حقوقی خرید زمین در هنگام تنظیم قرارداد، این است که قرارداد تنظیمی میان طرفین، مطابق مقررات و به صورت جامع و کامل نوشته شود. به طور مثال طرفین معامله می بایست، ترتیبات پرداخت مبلغ معامله را بر اساس یک جدول زمانی تنظیم نموده، زمان دقیق تحویل زمین مورد نظر را مشخص کرده و برای تخلف از انجام تعهدات، ضمانت اجرای مناسب و موثر را در نظر گیرند.

 

نکات حقوقی خرید زمین بعد از قرارداد

خرید و فروش زمین و ملک، از معاملات رایج و مرسوم در فضای حقوقی ایران می باشد. با این حال، ممکن است بسیاری از افراد، از نکات حقوقی معامله زمین به قدر کافی مطلع نباشند؛ به همین دلیل در این قسمت از مقاله، قصد داریم تا به نکات حقوقی خرید زمین بعد از قرارداد بپردازیم.

یکی از نکات حقوقی خرید زمین بعد از قرارداد، این است که زمین مدنظر یا همان مبیع تسلیم مشتری گردد. منظور از تسلیم زمین مطابق با ماده 367 قانون مدنی، دادن مبیع به تصرف مشتری به نحوی که متمکن از انحا تصرفات و انتفاعات باشد. تسلیم وقتی حاصل می‌ شود که مبیع تحت اختیار مشتری گذاشته شده باشد، اگر چه مشتری آن را هنوز عملا تصرف نکرده باشد.

همچنین به موجب ماده 394 قانون مدنی، خریدار و مشتری نیز باید ثمن را در موعد و در محل و بر طبق شرایطی که در عقد خرید زمین مقرر شده است، تادیه نماید. همچنین در صورتی که شرایط مذکور در قانون، وجود داشته باشد، هر یک از خریدار و فروشنده از حق فسخ قرارداد خرید زمین بهره مند خواهند شد که به آن خیار فسخ معامله نیز گفته می شود.

این خیارات به موجب ماده 396 قانون مدنی شامل خیار مجلس، خیار حیوان، خیار شرط، خیار تاخیر ثمن، خیار رویت و تخلف وصف، خیار غبن، خیار عیب، خیار تدلیس و خیار تبعض صفقه می شود. ذکر این نکته در این میان حائز اهمیت می باشد که بهره مندی از خیارات فوق، منوط به وجود شرایط مخصوص هر خیار و ساقط ننمودن کافه خیارات در متن قرارداد می باشد. به عقیده بسیاری از حقوقدانان، خیار تدلیس و خیار غبن (از نوع افحش) حتی در صورت نگارش اسقاط کافه خیارات، قابل اسقاط نمی باشند.

 

شرایط و قوانین خرید زمین

در بخش های پیشین مقاله، توضیحات جامع و کاملی در رابطه با نکات حقوقی خرید زمین قبل از معامله، در هنگام انعقاد قرارداد و هم چنین، پس از آن را بیان نموده و اشاره کردیم که خیارات فسخ باعث می شوند که بنابر وجود شرایطی، هر یک از خریدار و فروشنده، حق فسخ معامله را داشته باشند. در این بخش از مقاله قصد داریم تا به توضیح شرایط و قوانین خرید زمین بپردازیم.

از آن جایی که قرارداد خرید زمین، به نوعی معامله بیع محسوب می شود، طرفین عقد می بایست مواد مرتبط با این موضوع را در قانون مدنی (به خصوص مواد 338 تا 465) را مورد رعایت قرار دهند. به طور مثال، بر اساس ماده 352 قانون مدنی، خرید و فروش زمین به صورت فضولی نافذ نیست، مگر این که مالک، انجام معامله را اجازه نماید.

همچنین از دیگر شرایط و قوانین مرتبط با خرید زمین، قانون ثبت اسناد و املاک کشود می باشد. مطابق با ماده 22 این قانون، همین که ملکی مطابق قانون در دفتر املاک به ثبت رسید، دولت فقط کسی را که ملک به اسم او ثبت شده و یا کسی را که ملک مزبور به او‌ منتقل گردیده و این انتقال نیز در دفتر املاک به ثبت رسیده یا این که ملک مزبور از مالک رسمی به نحو ارث، به او رسیده باشد را مالک خواهد شناخت.

مشاغل زیان آور

مشاغل سخت و زیان آور

مشاغل سخت و زیان آور به دلیل شرایط حساسی که دارند زیر ذره بین قانون قرار دارند ؛ چرا که کارگران این مشاغل در معرض خطرات جدی قرار دارند و از آن جا که قانون کار نسبت به کارگران رویکرد حمایتی دارد ، برای کارگران مشاغل سخت و زیان آور شرایط خاصی پیش بینی شده است . این کارگران از مرخصی سالانه بیشتر برخوردار بوده و همچنین در باب بازنشستگی شرایط خاص بازنشستگی پیش از موعد را دارند .

کارگرانی که در معادن کار می کنند ، کسانی که کارشان بر روی دکل ها است ، کارگران جوشکاری داخل مخازن و از همه این موارد خطرناک تر ، کسانی که در معرض تشعشعات رادیواکتیو مشغول به کار اند ، بیشتر از دیگر کارگران در معرض خطرات هستند . قانونگذار در انجام وظیفه حمایتی خود از کارگران ، برای این دسته از کارگران تدابیر بیشتری اندیشیده است .

به همین منظور ما در این مقاله به چیستی مشاغل سخت و زیان آور می پردازیم و پس از آن بیان می کنیم که این مشاغل چگونه تعیین می شوند . در بخش سوم بازنشستگی  در مشاغل سخت و زیان آور را بررسی و همچنین پس از آن مرخصی کارگران این مشاغل را بیان می کنیم .

 

کار سخت و زیان آور چیست ؟

بر اساس تبصره 2 ماده 76 قانون بیمه تامین اجتماعی ، کارهای سخت و زیان آور کارهایی هستند که در آن ها عوامل فیزیکی ، شیمیایی ، بیولوژیکی محیط کار غیر استاندارد بوده و فرد با انجام آن کار ، فشار جسمی و روانی بیشتر از ظرفیت طبیعی انسان بر او وارد شود که در اثر آن به بیماری و عوارض آن مبتلا شود .

ماده 1 آیین نامه مشاغل سخت و زیان آور ، این مشاغل را که به آن ها سختی کار تعلق گرفته، به دو دسته تقسیم کرده است که عبارت اند از :

الف مشاغلی که صفت سخت و زیان آور با ماهیت شغلی وابستگی دارد اما می توان با به کار گیری تمهیدات بهداشتی ، ایمنی و تدابیر فنی مناسب توسط کارفرما سختی و زیان آوری آنها را حذف نمود .

ب- مشاغلی که ماهیتاً سخت و زیان آور بوده و با به کارگیر تمهیدات بهداشتی ، ایمنی و تدابیر فنی کارفرما ، صفت سخت و زیان آوری آنها کاهش یافته ولی کماکان سخت و زیان آوری آنها حفظ می گردد .

درباره دسته اول می توان همه مشاغل صنعتی را مثال زد که کارفرما تجهیزات ایمنی را برای کارگران فراهم نکرده باشد . مثلا یک کارگر کارگاه جوشکاری ، نیاز به تجهیزات ایمنی از قبیل عینک مخصوص دارد و کارفرما وظیفه دارد آن را فراهم کند .

دسته دوم مشاغلی هستند که سخت و زیان آور بودن ، جزو جدا نشدنی آن ها است و رعایت مسائل ایمنی از سخت و زیان آوری آن ها کم می کند . مثل کار در معدن یا همان جوش کاری که مثال زده شد زمانی که در مخازن باشد .

بر اساس تصمیم شورای عالی حفاظت فنی، دو شغل ملوانی و صیادی، در ردیف گروه ب مشاغل سخت و زیان‌آور قرار گرفته و بنابراین، شاغلین به آن، می توانند از مزایای مشاغل سخت و زیان آور، مانند بازنشستگی زود هنگام، برخوردار شوند.

کارفرمایان کارگاه های مشمول قانون تامین اجتماعی مکلفند قبل از آن که کار های سخت و زیان آور را به کارگران خود محول کنند ، معاینات پزشکی انجام دهند و کارگران را از لحاظ قابلیت و استعداد جسمانی متناسب برا نوع کار بسنجند و همچنین به صورت دوره ای که حداقل یکسال است معاینات پزشکی را تکرار کنند .

در رابطه با ساعت کار این مشاغل باید گفت که ساعت کار مشاغل سخت و زیان آور نباید از 6 ساعت در روز و 36 ساعت در هفته تجاوز کند .

سخت و زیان آوری چگونه تعیین می شود ؟

بر اساس آیین نامه مشاغل سخت و زیان آور ، تعیین سخت و زیان آور بودن مشاغل موضوع ماده 1 و نوع گروه آن یعنی ، الف یا ب حسب در خواست کارگر ، کارفرما ، تشکل ها ، وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی ، وزارت کار و امور اجتماعی و سازمان تامین اجتماعی در هر کارگاه با بررسی سوابق ، انجام بازدید و بررسی شرایط کار توسط کارشناسان بهداشت حرفه ای وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و بازرسان کار وزارت کار و امور اجتماعی و با تایید توسط کمیته های بدوی و تجدید نظر استانی موضوع این آیین نامه انجام می گیرد .

 کارفرما باید پس از آن که کار کارگاه وی سخت و زیان آور تشخیص داده شد ، ظرف دو سال از تاریخ ابلاغ تصمیم قطعی به او ، فرصت دارد نسبت به ایمن سازی شرایط محیط کار اقدام نماید .

بازنشستگی از کارهای سخت و زیان آور

مشاغل سخت و زیان آور علاوه بر اینکه شرایط خاصی در کارگاه ها دارند ، بازنشستگی تامین اجتماعی متفاوتی دارند . این موضوع به این دلیل است که افرادی که در کارهای سخت و زیان آور فعالیت می کنند ، هر چقدر مسائل ایمنی رعایت شده باشد ، باز هم زودتر از افراد دیگر فرسوده می شوند .

به همین خاطر هم قانون تامین اجتماعی و هم آیین نامه مشاغل سخت و زیان آور به آن پرداخته و ضوابط آن را به شرح زیر بیان کرده اند :

 بیمه شدگانی که حداقل 20 سال سابقه کار متوالی یا بیست و پنج سال سابقه کار متناوب و پرداخت حق بیمه در کار های سخت و زیان آور را داشته باشند بدون شرط سنی می توانند در خواست بازنشستگی از سازمان تامین اجتماعی نمایند .

 چنانچه کمیسیون های پزشکی موضوع ماده91 قانون تأمین اجتماعی قبل از رسیدن بیمه شده شاغل درکار سخت و زیان آور به سابقه مقرر در 1 فوق ، فرسایش جسمی و روحی و را ناشی از اشتغال به کار های سخت و زیان آور تشخیص و تأیید نمایند .

البته این قبیل بیمه شدگان به صرف ارائه درخواست بازنشستگی مجاز به ترک کار نبوده و باید احراز شرایط و استحقاق آنها جهت بازنشستگی پیش از موعد در کار سخت و زیان آور رسما از سوی سازمان تامین اجتماعی به آن ها ابلاغ و سپس ترک کار نمایند .

 نکته ی دیگر این است که چنانچه بیمه شده شرایط استفاده از بازنشستگی  پیش از موعد در کارهای سخت و زیان آور را طبق این آیین نامه احراز کند سازمان تامین اجتماعی مکلف است نسبت به برقرار مستمری و از تاریخ ترک کار اقدام نماید .

همانطور که مشاهده می کنیم قانونگذار در مورد بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور ، 20 سال متوالی و 25 سال متناوب را معیار قرار داده است ، یعنی اگر کسی 20 سال پشت سر هم و یا مجموعا 25 سال با فاصله به کار های سخت و زیان آور مشغول باشد در هر سنی که باشد ، می تواند در خواست بازنشستگی کند .

از طرفی ممکن است کمیسیون های پزشکی تشخیص دهند که فرد قبل از آن که به 20 سال کار متوالی یا 25 سال متناوب برسد ، فرسوده شده است و توانایی کار ندارد . در این حالت هم فرد می تواند درخواست بازنشستگی دهد که در هر صورت اگر شرایط استفاده از کار های سخت و زیان آور احراز شد ، سازمان تامین اجتماعی مکلف به پرداخت مستمری بازنشستگی است .

پس از آن که مشخص شد که فرد شرایط بازنشستگی پیش از موعد را دارد ، کارفرما مکلف است به میزان 4 درصد از مستمری که توسط سازمان تامین اجتماعی محاسبه می شود را یک جا به سازمان پرداخت نماید.

مرخصی ها در کارهای سخت و زیان آور

در ماده 65 قانون کار ، مرخصی سالانه ی کارگران کارهای سخت و زیان آور ، 5 هفته بیان شده است ، که این میزان 1 هفته بیشتر از مرخصی سایر کارگران است . همچنین در قانون بیان شده است که بهتر است این مرخصی تا جایی که ممکن است در دو نوبت در پایان ها شش ماه به کارگران داده شود تا فشار کار آن ها تقسیم شود .